Atatürk'ün "Nutuk"u

Atatürk'ün "Nutuk"u, 20. Yüzyıl tarihini anlatan başlıca "birincil kaynaklar"dan biridir.
1927'de, CHP Kurultayı'na, Atatürk, üç gün süresince, 1919 ile 1927 arasındaki tarih'i anlatmak, belgelemek amacı ile, "Nutuk"u okumuştur.
"Nutuk", üç cilt'ten meydâna gelir, ilk iki cildi, Atatürk'ün tarihsel aşamaları ile Türkiye Cumhuriyeti Tarihi'ni anlatımıdır, üçüncü cilt, "belgeler"dir.
"Nutuk"a, Osmanlı Devleti'nin "yıkılış nedenleri"ni anlatarak başlar, Atatürk.
sonra, Birinci Dünya Savaşı'nı anlatır, Atatürk, cephe cephe, Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlılar'ın yaşadıklarını CHP Kurultayı'na izâh eder.
Atatürk, "Nutuk"ta, gerçekçi, akılcı, materyalist -Marxist-, "belgeler"e bağlı bir tarihçilik ile, 1919 ile 1927 arasındaki tarih'i yazmıştır. dünya koşullarını da, ayrıntıları ile tâhlil ederken, Atatürk, geleceğe yönelik "tâhmin"ler veyâ "tasarılar" da "formüle" eder, "Nutuk"ta.
Atatürk'ün "Nutuk"u CHP Kurultayı'na okumasının ardından, bir sürü reform, "inkılâp", "yenilik", Meclis'e getirilmiş, kabûl edilmiş, halk tarafından uygulanmıştır. Atatürk'ün "Nutuk"u, bu anlamda, bir "tarihsel yön" çizmiştir, Türk Halkı'na.
Atatürk, "Nutuk"unu Osmanlı Türkçesi ile, "Harf İnkılâbı" öncesinde yazmıştı, daha sonra, Türk Dil Kurumu, "Nutuk"u modern Türkçe'ye çevirmiş, Türkçe yayınlamıştır.
SİNAN ÖNER

Antonio Gramsci'nin "Tarihsel Blok"u

İtalyan Komünist Partisi Kurucusu, Tarihçi Antonio Gramsci'nin, 1920'lerden 1935'lere kadar, İtalya'da bir "tarihsel blok" kurulmasını öne sürdüğü anımsanır. "tarihsel blok", Antonio Gramsci'nin, İtalya Tarihi araştırmalarının getirdiği "ders"lerden biridir, siyasî, sosyal bir "tez"dir. Antonio Gramsci, İtalya'daki Katolik Kilise ile İtalya İşçi Sınıfı'nın, "Faşizm"e "seçenek" olarak "formüle" etmek zorunda oldukları "tarihsel uzlaşma"larının nasıl kurulacağını, nasıl bir tarihsel geçmiş'e sahip olunduğunu yazmıştı. Antonio Gramsci, Benito Mussolini'nin "faşizm"inin nasıl kurulduğuna da tanık idi, "Avanti!" de, Mussolini ile Antonio Gramsci, berâber yazmıştı, daha İtalyan Komünist Partisi kurulmadan önce.
Antonio Gramsci, Katolik Kilisesi'ne, "Hristiyân Demokrat" olmayı önermekteydi! 1. Dünya Savaşı'nın derslerinden biri de, "Hristiyân Demokratlar" ile Sovyetler Birliği'ni destekleyen "sosyalist", "komünist", "anarşist", "sosyal demokrat" siyasî merkezlerin "işbirliği" yapması gereği idi. zaten, 1920'lerde, Alman Nazizmi'nin, İtalyan Faşizmi'nin, İspanyol Falanjizmi'nin, Japon Militarizmi'nin, aynı anda yayılmasını, "Komünist Enternasyonal" de, "Sosyalist Enternasyonal" de, Kiliseler de, tartışmışlar, "analiz" etmişler, siyasî, sosyal, askerî, kültürel öneriler atmışlar, bu önerileri uygulama yönünde teşkilâtlanmışlardı.
Antonio Gramsci de, 1919'lardan 1935'lere, İtalya'da, "tarihsel blok" örülmesinin koşullarının hazırlanmasına liderlik yapmıştı.
2. Dünya Savaşı sonrasında, Hristiyân Demokratlar, İtalya Komünist Partisi Genel Sekreteri Palmiro Togliatti'nin Başbakanlığı'nda, bir "koâlisyon" kurmayı kararlaştırmıştı. Antonio Gramsci'nin, 2. Dünya Savaşı öncesindeki vefâtı ile "tarihsel blok" tezi yok olmadı, hatta güçlendi, sonra da, gerçekleştirildi.
Antonio Gramsci, Tarihçiliğini daha çok İtalya Tarihi'ne adamıştır. Katolikliğin Tarihi, İtalyan Rönesansı'nın Tarihi, İtalyan Sosyalizmi'nin Tarihi, Güney İtalya Tarihi, İtalya İşçi Sınıfı Tarihi gibi konular, Tarihçi Antonio Gramsci'nin esas araştırma konularıdır.
Roma, Napoli, Torino, Bologna, Palermo, Milano, Floransa gibi İtalya şehirlerinin tarihinde, Antonio Gramsci'nin izleri hâlâ tazedir.
SİNAN ÖNER